[vc_row css=”.vc_custom_1472801084998{padding-right: 150px !important;padding-left: 150px !important;}”][vc_column][vc_column_text]

Engelli haklarının önemi,

Anayasal düzenlemelerle engelliligin önlenmesi, engellilerin egitim, saglık, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenligine iliskin sorunlarının çözümüyle her yönden gelismelerini ve karsılastıkları engelleri kaldırmayı saglayacak tedbirleri almak, toplumsal yasama katılmalarını saglamak ve bu hizmetler için gerekli düzenlemeleri yapmak engelli haklarıyla hedeflenmistir.

Engellilerle ilgili, sivil toplum örgütleri 2908 sayılı kanuna göre dernekler, federasyonlar, konfederasyonlar seklinde örgütlenmistir.

Egitim Hakları,

Egitim hakkı evrensel bir hak olup, basta engeelilerinde bu hakktan faydalanması için birçok düzeenleme yapılmıstır. Bu bölümüzde engellilere yönelik egitim hakları konusunda degindik. Umarız sizelere ve engelli çocuklarımıza faydalı olur.
Hamilelik döneminde anne adaylarına bebegin, zihinsel ve fiziksel engelli olup olmadıgının arastırılması amacıyla genetik danısma hizmeti sunulmaktadır.
Uzun süre hastanede tedavi gören çocuklar için bazı hastanelerde “ Hastane İlkögretim Okulları” bulunmaktadır.
Engelli çocukların resmi yada özel egitim merkezlerinden aldıkları egitime iliskin giderlerin bir kısmı çalısılan kurum, sosyal sigortalar kurumu veya emekli sandıgı tarafından bütçe uygulama talimatları dogrultusunda karsılanmaktadır.
Tüm sehirlerde Rehberlik ve Arastırma Merkezi bulunmaktadır. Engelli çocugu olan aileler bu merkezlere basvurarak danısmanlık hizmeti alabilirler.
Rehberlik Arastırma Merkezlerinden yönlendirme raporu ve engelli saglık kurulu raporu alan engelli çocuklar için Milli Egitim Bakanlıgı egitim yardımı yapmaktadır.
Okullarda kaynastırma egitimine agırlık verilmektedir.
Zorunlu ilkögretim çagında oldukları halde engelli olan çocukların özel egitim ve ögretim görmeleri saglanır.
Engellilerin profesyonel olarak spor yapmaları için Devlet Bakanlıgına baglı Özürlüler Spor Federasyonu vardır.
Zihinsel engelliler özür derecelerine göre yapılandırılmıs okullarda yada kaynastırma okullarında egitim alabilirler.
İlkögretimi bitiren görme engelli ögrenciler ögrenimlerine normal okullarda kaynastırma egitimiyle devam etmektedirler.
Braille alfabesi ile yazılmıs ortaögretim ders kitapları görme engelliler aksam sanat ve basım evi matbaasında basılıp istek halinde ihtiyaç sahiplerine ulastırılmaktadır.
Ortopedik ve görme engelliler için üniversite sınavında uygun mekanlar hazırlanır. Görme özürlüler ve az görenler için 30 dakika ek sınav süresi verilir, sınav sorularını okuyacak yanıtları yazacak yardımcı refakatçi esliginde sınava girme olanagı saglanır.
Az gören üniversite ögrencileri fakülte/ yüksekögretim bölüm amirliklerine yazılı olarak basvurup sınav sorularının büyük puntolu harflerle yazılmıs olmalarını saglayabilirler.
İsitme engellilere okul öncesi, ilkögretim ve ortaögretimde gündüzlü ve yatılı egitim hizmeti verilmektedir.
İsitme engelli çocuklar meslek liselerine sınavsız yerlesebilirler.
İsitme engelli ögrenciler ortaögrenimlerini tamamladıktan sonra yüksekögrenimlerini Eskisehir Anadolu Üniversitesi’ ne baglı Entegre Yüksek Okulunda devam ettirebilirler.
Ortopedik engellilere okul öncesi, ilkögretim ve meslek lisesi düzeyinde yatılı ve gündüzlü olmak üzere egitim olanagı sunulmaktadır.
Yüksek ögretim kurumuna girmeye hak kazanan ve kayıt yaptıran ögrenci ilk yılında bulundugu ildeki valilik bünyesindeki sosyal yardımlasma ve dayanısma vakfına basvurarak Basbakanlık bursundan yararlanabilir, ders araç ve gereçlerinin temini konusunda destek alabilir.
Engelli ögrenciler Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlügünün ögrenci yurtlarından faydalanabilirler.
% 40 ın üzerinde engelli oldugunu belgeleyenlere Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından uygulanan harç ve ögrenim kredilerinde öncelik tanınmakta ve kredinin geri ödenmesinde % 50 indirim uygulanmaktadır.
Engelli bireylerin bulunan yurtlarda engelliler için tuvalet, binanın kat durumuna göre rampa, asansör bulunması zorunludur.
Engelli vatandaslarımız için Türkiye İs Kurumu, Mesleki Egitim Merkezleri, Halk Egitim Merkezleri,özel dershaneler, belediyeler, engellilerle ilgili dernekler ve vakıflar meslek edinme kursları açmaktadır.
Milli Egitim Bakanlıgı özel egitime muhtaç kisilere özel meslek kursları düzenler. Bu kisiler kurslara devam ettikleri sürece kanunen çırak ve ögrencilere verilen haklardan yararlanabilirler. Meslek edinme kurslarından yararlanan engelli vatandaslara ise yerlestirilmede öncelik tanınmaktadır.

Sosyal Haklar,

Engellilik alanında önemli haklardan biriside sosyal haklardır. Bu sosyal haklarla engellilerin yasamlarını idame edebilmeleri için bir çok destek saglanmaktadır.’
18 yasını bitiren ve herhangi bir geliri olmayan engelli vatandaslar bulundugu yerdeki valilik veya kaymakamlık makamına yada emekli sandıgına basvurarak aylık baglanmasını talep edebilirler.
Özürlü vatandaslar Turkcell, Vodefone hatlı cep telefonlarından görüsme ücretinden indirimli yararlanabilirler.
Devlet tiyatroları engellilere gösterilerini ücretsiz sunmaktadır.
Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan engelli vatandaslarımızın aldıkları saglık kurulu raporlarından evrak parası talep edilmemektedir.
Ülkemizde engellilere hizmet veren iki dis klinigi bulunmaktadır.
Engellilere bakım hizmeti veren kurulusların hizmetleri katma deger vergisinden muaftır.
Oy kullanırken seçim kurullarının engelli vatandaslar için düzenleme yapmaları gerekmektedir.
Engel oranı % 40 ın üzerinde muhtaç olan engellilere engel aylıgı baglanmaktadır.
Kızılay muhtaç hastalara, fiziksel engellilere tedavi yardımı yapar.
Sosyal güvencesi olmayan ve tedavi giderlerini karsılayamayan engelli bireylerle engel maası alan engelli bireylere yesil kart verilmektedir.
Muhtaç durumda olan, sosyal güvenligi olmayan, sosyal güvenlik kurumlarından aylık almayan engelli vatandaslar sosyal yardımlasma ve dayanısmayı tesvik fonuna basvurabilirler. Sosyal güvenlik kurumuna baglı olup, tedavi masrafları ve yardımcı araç ve gereçleri kurumlarca karsılanmayan kısmı içinde sosyal yardımlasma ve dayanısma vakıflarına basvurabilirler.
Sosyal güvenlik kurumlarında Bag-Kur hariç olarak iyilestirme hükümleri ile engelsiz sigortalılara oranla daha erken emekli olma imkanı sunulmustur.
Çalısma gücünün asgari % 80 ini kaybetmis bulunan hizmet erbabı 1. derece sakat, asgari % 60 ını kaybetmis bulunan hizmet erbabı 2. derece sakat, asgari % 40 ı kaybetmis bulunan hizmet erbabı 3. derece sakat sayılır. Sakatlık indiriminden faydalanırlar.
Harp malul ve vazife malulleri ve kendilerine refakat eden esleri, sehitlerin aileleri, Denizcilik Bankası ve Devlet Demiryolları iç hatlar vasıtalarında 1. mevkide, belediye araçlarında ücretsiz yolculuk ederler. Kendisine aylık baglanan dul esde bu haktan yararlanabilir. Bu kanun kapsamına girenler ve aileleri, dul esleri genel ve katma bütçeli dairelere baglı hastanelerde ücretsiz tedavi görebilirler, ilaç bedelleri devlet tarafından ödenir.
Engellilerin kullandıkları araçlar ve gereçler il ve ilçe sosyal yardımlasma ve dayanısma vakıfları tarafından karsılanabilmektedir.
Sosyal güvenlik kuruluslarından karsılanan araçlar ve gereçler standartlara uygun olmalıdır.

Çalısma Hakları,

Engellilerin günlük hayatta en çok karsılastıkları sorunların basında çalısma yada kendi isini kurabilmek gelmektedir. Engelli vatandaslarımızın kendilerine uygun bir iste çalısabilmeleri yada istedikleri isi kurabilmeleri için bir çok hakka sahip olduklarını bilmeleri için bu konuda ki çalısmamızı sizlerle paylasıyoruz
Engelli olan vatandaslar kendi islerini kurma durumlarında gelir vergisi indiriminden yararlanabilirler.
Belediyelere ait ve belediyeler tarafından isletilen veya kiraya verilen isyerlerinin ( büfeler, otoparklar ) özürlüler tarafından isletilmesi konusunda kolaylık saglanmaktadır.
Engelli isçiler diger isçilere yapılan sosyal yardımlardan aynen faydalanabilirler.
Kamu ve özel sektörde engelli isçilere is bulmayı saglayacak kurum Türkiye İs Kurumudur.
Kamu kurumlarının engelli memur çalıstırma yükümlülüklerini takip ve denetleme Basbakanlık Devlet Personel Baskanlıgı tarafından yapılmaktadır.
Kurum ve kuruluslar isyerlerini engelli vatandasların çalısmalarını kolaylastıracak sekilde düzenlemek, gerekli olan tedbirleri almak, engelli bireylerin çalısmalarıyla ilgili özel araç ve gereçleri temin etmek zorundadırlar.
İsverenlerin belirli bir meslegi olan engellileri öncelikle meslekleriyle ilgili islerde çalıstırmaları gerekmektedir.
Serbest meslek sahibi ve ücretli çalısan engelli bireyler ile kendisi engelli olmayan ailesinde engelli kisi bulunan serbest meslek sahibi ile ücretliler vergi indiriminden yararlanır.
50 ve daha çok isçi çalıstıran kamu %4, özel sektör isletmeleri %3 engelli çalıstırmak zorundadır.İsletmelere kesilen para cezaları engelli vatandasların istihdamı için kullanılmaktadır.
Yasal kotasının üzerinde engelli birey çalıstıran isverenlerinin sigorta primlerinin yarısı devlet tarafından karsılanmaktadır.
Toplu is görüsmelerinde engelli isçiler aleyhine hükümler konulamaz.
Engelli bireylerin çalıstıgı kamu kurum ve kurulusları özellestirme kapsamındaysa kapatma, tasfiye dısında engelli çalısanları isten çıkaramazlar. Kapatma veya tasfiye halinde isine son verilen engelli vatandaslar ildeki Türkiye İs Kurumuna basvurmalıdır. Bu durumda is kaybı tazminatı, kurumun diger çalısanlara tanıdıgı hakların iki katı oranında ödenmektedir.
Engelli vatandaslara ayrılan bos devlet memuru kadroları için her yıl Nisan- Mayıs, Temmuz- Agustos veya Ekim-Kasım aylarında sınav yapılmaktadır. Sınav duyuruları resmi gazatede, tirajı yüksek ulusal gazetelerde ve TRT televizyon ve radyo kanallarında yapılmaktadır. Kurumlar isin özelligi gerektirmedigi sürece engelli grupları ve engel oranında ayırım getiremezler. Sınavlarda engellinin özelligine göre kurumların refakatçi bulundurmaları gerekir.

Ulasım Hakkı,

Ulasım engellilerin toplumun bir parçası olma, kendi islerini görebilme, kaynaklara ulasabilme ve seyahat edebilmesi için belli düzenlemeler isteyen bir konudur. Bu yüzden ülkmeizde engellilerin seyahat edebilmesi ve ulasım ihtiyaçlarını karsılayabilmeleri için bir takım haklar ve düzenlemeler yapılmıstır.
Türk Hava Yolları ile seyahat halinde belirlenen esaslar dogrultusunda engelliler % 40 oranında indirimden faydalanabilir.
Devlet Demiryolları ana hat yolcu trenleri ile yolculuk eden engelliler % 20 indirimden faydalanır.
Belediyeler engellilere uygun düzenlemeleri standartlara uygun olarak yapmak zorundadırlar.
Belediyeler toplu tasıma araçlarından engelli vatandasları ücretsiz veya indirimli olarak yararlandırmak zorundadır.
El ve ayak fonksiyonlarını tamamen kaybetmis engellilerin yurtdısından getirecekleri özel tertibatlı minibüsler gümrük vergisinden muaftır.
4760 sayılı özel tüketim vergisi kanununa göre aracı sakatlıgına uygun hareket ettiren özel tertibatı bulunanların malul ve sakatlar tarafından 5 yılda bir kereye mahsus olmak üzere % 90 ve üzeri oranda raporu bulunan özürlüler yeni otomobil ve bazı ticari araçlarda ÖTV den muaftır.
Engelli bireyler trafik akısını engellememek kosulu ile engelli kimlik belgesinin aracın önünde görünecek sekilde park etmeye elverisli alanlara park edebilirler.
Engelli bireyler H sınıfı sürücü belgesiyle özel tertibatlı araç kullanabilirler.
H sınıfı sürücü belgesi olan engelli bireyler yurtiçinde aldıkları özel tertibatlı otomobillerde katma deger vergisi indiriminden yararlanabilir, tasıt alım vergisinden muaf sayılırlar.
H sınıfı sürücü belgesi olan özürlülerden uygun sartları tasıyanlar yurtdısından getirecekleri özel tertibatlı araçlar için gümrük vergisi ödemezler.
İmar mevzuatına ulasılabilirlikte kolaylıklar saglanmıstır. Konutlar, umumi binalar, kaldırımlar, yaya yolları engellilerin ulasabilirligine uygun olmak zorundadır.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Engelli Hakları